Kuşların göç esnasında yönlerini nasıl bulduğuna dair gizem çözülüyor olabilir; gagalarındaki demirin manyetik bir pusula olmasından değil, gözlerindeki protein ile yeryüzündeki manyetik alanları görebilmeleridir.

Bu sonuca varan iki yazı yayımlandı- bir tanesi kızılgerdan diğeri zebra ispinozları ile ilgili.

Göz proteini Cry4, protein sınıfından kriptokromlardan olup görme sinirlerini mavi ışığa duyarlı hale getiriyor. 

Kuşlar sadece belli ışık dalga boylarındaki manyetik alanları tespit edebiliyor, özellikle havadaki manyetik alışın mavi ışığa bağımlı olduğu durumlarda.

Kriptokromlar hakkında daha fazla ipucu için iki farklı biyolog takımı çalışmaya koyuldu.  İsveç Lund Üniversitesi zebra ispinozları ve Almanya Carl von Ossietzky kızılgerdanları araştırmaya başladı.

Lund takımı üç kriptokrom gen çalışması yaptı, beyin, kas ve gözlerdeki Cry1, Cry2 ve Cry4’ ler incelendi.

Sonuçta tahmin ettikleri gibi Cry1 ve Cry2 günlük olarak değişkenlik gösterirken Cry4 sabit kalarak 74

Bu buluş kızılgerdanlar için de aynı sonucu vermiş. Cry1a, Cry1b, ve Cry2 mRNA günlük dalgalanma kalıpları gösterirken Cry4 çok zayıf dalgalanma göstermiştir.  

Araştırmada Cry4’ ün retinada en çok ışık alan bölgede olduğu da fark edilmiş. Ayrıca göç eden kızılgerdanlardaki Cry4 yayılımı yerleşik kızılgerdanlara göre daha çok dışa vurulmuştur. Araştırmacılar kesin sonuçlar için çalışmaların devam etmesi gerektiğini söylüyorlar.

Kanıtlar güçlü ama kesinleşmiş olmasa da Cry1 ve Cry2lerin kamışçın türleri ve meyve sineklerinde manyetik tespitlerde etkin sonuç verdiğine rastlanmış.

Kuşların ne gördüğünü tam olarak bilemesek bile University of Illinois  Theoretical ve Computational Biophysics grubunun 1978’ de ilk manyetik kriptokrom tahmininde bulunduğu gibi fotoğraftakine benzer bir durum söz konusu olabilir.  

Zebra ispinoz çalışması Journal of the Royal Society, ve kızılgerdan çalışması Current Biology’ de yayımlanmıştır.

https://www.sciencealert.com/birds-see-magnetic-fields-cryptochrome-cry4-photoreceptor-2018